Gebelikte aneminin birçok farklı nedeni olabilir. Demir, folat, B12 vitamini eksikliği veya emilim bozukluğu aneminin en sık nedeni olurken; kemik iliği yetmezliği, kan yapımında bozulma, deoksiribonükleik asit (DNA) ve hemoglobin sentez bozukluğu, eritropoetin (EPO) yapımında bozulma, kronik enfeksiyonlar, kan kaybı, kan hücrelerinin yıkımında hızlanma ve konjenital faktörler aneminin nadir diğer nedenlerindendir. Gebelikteki anemilerin %90’ı demir eksikliği anemisi %10’u ise; folik asit, B12 vitamini eksikliği, orak hücreli anemi ve talasemi anemisi şeklinde görülür.
Nedenleri
Gebelik sırasında demir eksikliği gelişmesini etkiyen başlıca faktörler: Gebelik öncesi demir eksikliğinin olması, gebelikte demir profilaksisinin yapılıp yapılmaması, gıda ile alınan demir oranı, demirin emilebilme kapasitesi, hemoroidler, gereksinimin arttığı durumlar (sigara içme, plasental kanamalar, çoğul gebelik vb.) demirin vücut tarafından yetersiz emilimi (antiasit ilaçların uzun süre kullanılması, parazit vb.) sonucu anemi gelişir.
Klinik belirti ve bulgular Aneminin anne ve fetüs üzerindeki etkileri aneminin hafif ile şiddetli olma düzeylerine göre değişebilir. Anemi semptomlarının pek çoğu non-spesifik olup; halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma, iştahsızlık, uyku hali, kulak çınlaması, çalışma ve günlük aktivitelerde performansın azalması aneminin en sık saptanan semptomlarıdır. Taşikardi, çarpıntı, solukluk, dispne bazı durumlarda anemiye eşlik edebilir. Muayenede sıklıkla
konjonktivada, mukozalarda ve tırnak yataklarında solukluk fark edilirken, ağır anemi varlığında ise glossit, angular stomatit, kaşık tırnak, ayak bileği ödemi gibi bulgular görülebilir. Anemi ayrıca depresyon, konsantrasyon bozukluğuna da neden olabilir. Maternal etkiler Maternal anemi; artmış düşük riski, preterm doğum(%28.2)’un, preeklampsi(%31.2)’nin ve sepsisin anemi ile ilişkili olduğu, anemik gebelerde enfeksiyonlara duyarlılığın arttığı bilinmektedir.
DEA’li anneden doğan bebeğin, doğumda anemik olmasa bile süt çocukluğu döneminde anemik hale gelme ihtimali artmıştır. Maternal aneminin uzun dönem sonuçları arasında fiziksel ve mental gelişmede gerilik, dikkat eksikliği, enfeksiyonlara karşı direncin azalması, bilişsel işlevlerde ve öğrenme açısından gerilik ve hatta kalıcı nörofizyolojik sorunlar sayılabilir.
Medikal Tedavi
Gebelikte mevcut demir eksikliğini düzeltmek için tek başına diyet değişiklikleri yeterli değildir ve demir takviyeleri gereklidir. Gebelerde demir absorbsiyonu artmasına karşın diyetle alınan miktar gereksinimi karşılamaya yetmediğinden, vücuttaki demir depolarının durumuna göre ek demir desteği gerekir. Kırk dört çalışmada (43.274 kadının yer aldığı), demir içeren ve demir içermeyen, plasebo içeren günlük oral takviyelerin etkileri
karşılaştırmış demir desteği alan termdeki annelerin %70 oranında anemisinin azaldığı saptanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü; düşük doğum ağırlığı, maternal anemi ve demir eksikliği riskini azaltmak için doğum öncesi bakımın bir parçası olarak kadınlara oral demir ve folik asit takviyeleri önermektedir.
Kaynakça
Gebeler Gebelikte Demir ve Folat Eksikliği Anemisinde Kanıta Dayalı Güncel Yaklaşımlar, Zümrüt BİLGİN, Nurdan DEMİRCİ ZEYNEP KAMİL TIP BÜLTENİ;2019;50(3):167-174
Küçükgöz Güleç Ü, Tuncay Özgünen F, Evrüke İC, Demir SC. Gebelikte anemi. Archives Medical Review Journal 2013; 22(3):300-316. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/25315
Pavord S, Myers B, Robinson S, Allard S, Strong J, Oppenheimer C. UK guidelines on the management of iron deficiency in pregnancy. British Journal of Haematology, 2012; 156, 588-600. https://d0.16948/zktipb.469571oi.10.1111/j.1365-2141.2011.090 12.x
Prakash S, Yadav K. Maternal Anemia in Pregnancy: An Overview. IJPPR. 2015; 4(3):164-179. http://ijppr.humanjournals.com/wp-content/uploads/2015/11/14.Satyam-Prakash-Khushbu-Yadav.pdf
Lozoff B, Beard J, Connor J, Barbara F, Georgieff M, Schallert T. Long–lasting neural and behavioral effects of iron deficiency in infancy. Nutr Rev.2006;64:34-43. 28. Lukowski AF, Koss M, Burden MJ, Jonides J, Nelson CA, Kaciroti N et al. Iron deficiency in infancy and
neurocognitive functioning at 19 years: evidence of long – term deficits in executive function and recognition memory. Nutr Neurosci.2010;13:54–70. 29. Peña-Rosas JP, De-Regil LM, Dowswell T, Viteri FE. Daily oral iron supplementation during pregnancy. Cochrane Database
of Systematic Reviews 2012, Issue 12. Art. No.: CD004736. DOI: 10.1002/14651858.CD004736.pub4.
Ümran Küçükgöz Güleç1 , Fatma Tuncay Özgünen1 , İsmail Cüneyt Evrüke1 , Süleyman Cansun Demir, Gebelikte anemi, Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 2013, 300-316